OGRÓD PEDAGOGICZNO-FILOZOFICZNY JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO

 

 

 

JESIEŃ

 

 

 

FURTKI SĄ OTWARTE OD MOMENTU, KIEDY ZAGOŚCIŁA W NIM RZEŹBA JANA AMOSA KOMEŃKIEGO

 

W GŁÓWNEJ ALEI COMENIUSA, WYKONANA PRZEZ SIEDLECKIEGO RZEŹBIARZA WALDEMARA KOSA

 

TABLICA INFORMACYJNA PODAJE POTRZEBNE ZWIEDZAJĄCYM INFORMACJE

 

Ogród Jana Amosa Komeńskiego realizowany jest w PROJEKCIE badawczym z dziedziny PEDAGOGIKI (2020 - 2022) na temat: OD JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO DO WSPÓŁCZESNOŚCI. ZNACZENIE IDEI WIELKIEGO PEDAGOGA DLA ROZWOJU PEDAGOGIKI I EDUKACJI

 

Jan Amos Komeński był i jest – współcześnie może bardziej – kontrowersyjną postacią. Na całym świecie ma wielu zwolenników i przeciwników. Których jest więcej ? Tego nikt nie policzy, bo zjawisko uznania, nie uznania, a nawet potępienia tego Uczonego i głoszonych przez Niego idei - zmienia się, ulega ewolucji w skali każdego kraju i świata. Wiedza o nim jest rozległa, a zarazem niewielka. Jego nieliczne  dzieła lub tylko ich fragmenty , przełożone są na języki poszczególnych krajów, bo ich tłumaczenia to droga inwestycja dla współczesnych uczonych. Oryginalne dzieła Komeńskiego ( wydane po łacinie, w języku czeskim czy nawet niemieckim) są  dostępne tylko dla wybranych. Częstą praktyką jest więc bazowanie na cudzych interpretacjach, które zawsze mają charakter subiektywny, bo każdy inaczej rozumie te same teksty i interpretuje je tak, jak pozwala mu na to jego interdyscyplinarna wiedza i jak odbiera dzieło w swoim umyśle. Ponieważ każdy jest w ciągłym rozwoju, wiedza o Myślicielu Komeńskim ulega ewolucji na przestrzeni lat. Jego twórczość odbierana jest nierzadko jako utopia, oparta na wizjonerstwie. Chodzi tutaj głównie o Jego pansofię czyli „naprawę rzeczy ludzkich”. Pansofia jako idea edukacji nieustającej Jana Amosa Komeńskiego jest na przestrzeni wieków analizowana i interpretowana – współcześnie jak nigdy dotąd -  i wciąż wzbudza najwięcej kontrowersji. Pansofii Jana Amosa Komeńskiego poświęciliśmy VII tom „Siedleckich Zeszytów Komeniologicznych, seria PEAGOGIKA” i zetknęliśmy sią z różnymi poglądami i interpretacjami autorów (Pansofia Jana Amosa Komeńskiego, Siedlce, 2020)

Myśliciel  jako człowiek nie jest pozbawiony wad. Upatruje się je zarówno w Jego osobowości, jak i postawach. Każdy naród, każde państwo - w którym przebywał - ma inne doświadczenia z tą postacią. Są narody (w moim odczuciu są to Czesi i Niemcy), które darzą Go czcią i bezwarunkową miłością, a są narody wśród których wzbudza duże kontrowersje, głównie ze względu na swoje postawy. Do nich niewątpliwie należą Polacy.

Jan Amos Komeński (mimo wad, niedoskonałości, sprzeczności) i jego twórczość mnie wciąż fascynuje, bo odkrywam w niej za każdym razem coś nowego i dla mnie interesującego; coś co motywuje mnie do dalszych badań i publikacji. Jego pansofia, jako idea edukacji nieustającej zainspirowała mnie do wieloletnich badań o edukacji szkolnej w kontekście edukacji całożyciowej w perspektywie autobiograficznej, którym poświęciłam książkę, przygotowywaną w tym roku do druku (2021). W Jego postaci i twórczości jest coś dla mnie na tyle interesującego, że poświęciłam tej postaci i jej ideom swój OGRÓD i udostępniam go zwiedzającym w wersji wirtualnej.

 

Waldemar Kos rzeźbiarz

 

Ogród wirtualny Jana Amosa Komeńskiego, powstały na bazie rzeczywistego ogrodu Barbary Sitarskiej  otwieramy w listopadzie 2020 roku w 350 rocznicę śmierci Jana Amosa Komeńskiego (1592 -1670). Pedagog zmarł 15 listopada w Naarden w Holandii. W tym roku w Europie i na całym świecie obchodzony jest jubileusz Myśliciela. W ERZE koronawirusa COVID-19 jubileusz ten obchodzony  jest inaczej niż był zaplanowany. Na naszej witrynie zamieszczone są jego obchody.

Siedlecki OŚRODEK badawczy na Wydziale Nauk Społecznych w Instytucie Pedagogiki obchodzi ten jubileusz otwarciem OGRODU PEDAGOGICZNO – FILOZOFICZNEGO  JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO i wirtualną wycieczką po nim. Dzisiaj zapraszamy do OGRODU, do zapoznania się z jego opisem. OGRÓD będzie opisywany etapami. Związane to będzie z porami roku. Zamieszczane będą systematycznie zdjęcia, charakterystyczne dla danej pory roku.  Chodzi głównie o uchwycenie naturalnych zmian zachodzących w roślinności ogrodu wiosną, latem, jesienią i zimą. Symbolizują one – według idei Myśliciela- cały cykl życia człowieka - przemijanie. U Komeńskiego całe życie jest szkołą, począwszy od okresu prenatalnego (w OGRODZIE okres ten symbolizuje włoski orzech z wyeksponowanymi na zdjęciach gałązkami z parami orzecha włoskiego) poprzez całe życie, które obejmuje szkoły typu instytucjonalnego i szkoły symboliczne (przed rozpoczęciem nauki w szkole i po jej zakończeniu aż do szkoły starości i śmierci). W roślinności OGRODIU o każdej porze roku znajdzie odzwierciedlenie idea edukacji nieustającej  / całożyciowej  Jana Amosa Komeńskiego, która obecnie – w XXI wieku przechodzi renesans i jest priorytetowa na całym świecie.

Ogród wirtualny powstaje późną jesienią (ETAP I – JESIEŃ 2020) na bazie istniejącego ogrodu Barbary Sitarskiej, położonego w rodzinnej miejscowości Niewęgłosz k/ Radzynia Podlaskiego. Jest to miejsce urodzenia, dzieciństwa i wczesnej młodości twórczyni OGRODU. Założenie ogrodu, jego pielęgnowanie, wszystkie prace z tym związane i wielkie zaangażowanie emocjonalne  przypadają na okres ostatnich trzydziestu pięciu lat. Pomysł na OGRÓD Komeńskiego zrodził się pod wpływem wirtualnej wycieczki po OGRODZIE filozoficznym Comeniusa w Berlinie, który ma już wieloletnie tradycje.

 

Wraz z badaniami o Janie Amosie Komeńskim (od 2007 roku) i cykliczną publikacją: „Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne, seria PEDAGOGIKA” (od 2014 roku) rodziła się nieśmiało idea OGRODU. W ubiegłym roku (2019) marzenie zdawało się urzeczywistniać w postaci przygotowywania OGRODU  z główną  Aleją Comeniusa, w której zaprojektowana była rzeźba Jana Amosa Komeńskiego. Zagościła ona w ogrodzie 26 września 2020 roku i jest własnością  Barbary Sitarskiej. Rzeźbę wykonał siedlecki rzeźbiarz Waldemar Kos, członek Związku Artystów Plastyków RP.

 

 

Poszczególne krzewy i kwiaty w ogrodzie będą symbolizowały główne i znaczące współcześnie idee pedagogiczno- filozoficzne Myśliciela: idea edukacji nieustającej; idea uniwersalnej światłości i mądrości; idea samopoznania i wiele innych. Struktura Ogrodu będzie następująca: od głównej Alei, symbolizującej PANSOFIĘ- swoistą filozofię Komeńskiego będą odchodziły aleje boczne, zaznaczone czerwonymi płotkami (w postaci serca i figur geometrycznych zaznaczone są inne obiekty w ogrodzie), wykonanymi przez Piotra Kozaka, stałego współpracownika właścicielki. Aleje symbolizują poszczególne idee jako drogowskazy, prowadzące do kolejnych dróg edukacyjnych w ciągu całego życia człowieka, pełnego „labiryntów”. 

 

 

Z ogrodu wirtualnego, opisanych tutaj idei Komeńskiego, będą korzystać przede wszystkim studenci (Komeński stworzył podwaliny pod naukowy system dydaktyczny) i wszyscy zainteresowani komeniologią, jako tworzącą się dyscypliną naukową, o czym traktuje VI tom „Siedleckich Zeszytów Komeniologicznych, seria PDAGOGIKA” (2019). Na bazie opisanych idei, łatwiej jest interpretować pansofię Komeńskiego (badania o charakterze jakościowym).

 

 

Rok 2020 jest drugim rokiem realizacji projektu ministerialnego: Wsparcie dla czasopism naukowych. Efektem  będzie wydanie VII tomu „Siedleckich Zeszytów Komeniologicznych, seria PEDAGOGIKA” pt. Pansofia Jana Amosa Komeńskiego w interpretacjach i reinterpretacjach polskich i europejskich komeniologów.  Jego tematyka koresponduje z ideą OGRODU.

 

INFORMACJE DLA ZWIEDZAJĄCYCH:

 

Zdjęcia zamieszczone na witrynie OGRODU wykonane amatorsko (z aparatów w telefonach w różnych warunkach atmosferycznych) przez Barbarę i współpracowników: Ewę, Adama, Krystiana, Piotra.

Korekta wybranych zdjęć i wieloletnia współpraca: ANGELIKA GIERASIMIUK

Pracownia: FOTO MALISZEWSCY, Siedlce

Tłumaczenie tekstów na język angielski: mgr Izolda Lisowska – Popoilyk, redaktor języka angielskiego

Zamieszczanie tekstów i zdjęć na witrynie: dr Piotr Świtalski, redaktor techniczny

 

 

ZIMA

 

W naszym PEDAGOGICZNO- FILOZOFICZNYM OGRODZIE Jana Amosa Komeńskiego  proces przemijania życia człowieka równoznaczny jest z PANSOFICZNĄ IDEĄ EDUKACJI  CAŁOŻYCIOWEJ JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO. Rzeźba Myśliciela zagościła u NAS w październiku, kiedy dojrzewają włoskie orzechy. Symbolizują one w tej IDEI okres prenatalny w życiu człowieka. To pierwsza szkoła symboliczna u Komeńskiego, to szkoła dla przyszłych rodziców, którzy oczekują przyjścia na świat swojego dziecka. Okres ten symbolizuje w OGRODZIE ETAP I – JESIEŃ, a w nim para orzechów na gałązce orzecha włoskiego (zobacz zdjęcie).

 

ETAP II –ZIMA jest etapem OCZEKIWANIA WIOSNY , CZYLI OKRESU NARODZIN I DZIECIŃSTWA . To bardzo ważny ETAP SZKOŁY  dla rodziców, którzy uważają swoje dzieci za „milsze i droższe od złota, srebra, pereł i klejnotów”  i uczą się kochać je  mądrą miłością. Taka miłość będzie owocować w  całym  życiu, na  WSZYSTKICH ETAPACH ICH NIEUSTAJACEJ EDUKACJI. Po zimie, gdzie pomnik Jana Amosa Komeńskiego przetrwa w  zimowej scenerii OGRODU do WIOSNY, nastąpi upragniona przez wszystkich pora roku, która zaowocuje pierwszymi kwiatami, pąkami drzew i krzewów. W naszym OGRODZIE w zaprojektowanych jesienią serduszkach i innych figurach geometrycznych w postaci drewnianych czerwonych płotków  zakwitną kwiaty i krzewy, rozwiną się liście na drzewach, zazielenią się iglaki. Zobaczymy wówczas rzeźbę Komeńskiego w wiosennej scenerii OGRODU. ALEJA COMENIUSA zacznie „tętnić życiem”, a my wydobędziemy z tej scenerii podstawowe IDEE Jana Amosa  KOMEŃSKIEGO.

Twórczyni OGRODU zaprasza na wirtualną wycieczkę po nim ZIMĄ.

 

 

 

 

ZANIM PRZEJDZIEMY DO KOLEJNYCH ETAPÓW W OGRODZIE, ZWIĄZANYCH Z PORAMI ROKU – POSŁUCHAJMY…

 

Rzeźba Jana Amosa Komeńskiego przyjechała do OGRODU z Siedlec 26 września 2020 roku. Był mrok, kiedy przejechała główną ulicą Józefa Piłsudskiego. Dla nielicznych już o tej porze i z powodu pandemii – przechodniów,  była niewątpliwie zjawiskiem niezwykłym. Wyglądała, jakby zwiedzała miasto. Kiedy wjechała do OGRODU – było już zupełnie ciemno. Zwykła brama wjazdowa do ogrodu, nabrała zupełnie innego znaczenia dla OGRODU COMENIUSA.

 

 

Nowa postać Comeniusa, którą można uznać za nowego mieszkańca OGRODU, pokonała kolejne odcinki wcześniej powstałej ALEI COMENIUSA. Z samochodu zdejmowało ją czterech mężczyzn i ustawiało na przygotowanej wcześniej podstawie w sąsiedztwie orzecha włoskiego, który o tej porze roku gubił liście (PATRZ: ETAP PIERWSZY – JESIEŃ). Przypomnijmy: w IDEI EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO  (w naszym OGRODZIE) orzech symbolizuje okres prenatalny. Wyrzeźbiona przez siedleckiego rzeźbiarza Waldemara Kosa postać Comeniusa ma dwa metry wysokości i waży 200 kg. Kiedy powstaje ten tekst jest już lato 2021.

 

 

 

 

Właścicielka i twórczyni OGRODU COMENIUSA  - Barbara - mieszka w Siedlcach i od OGRODU dzieli ją 60 km. W dniu, kiedy przyjechała i zagościła TUTAJ rzeźba, było zbyt ciemno, aby zobaczyć i „powitać” Comeniusa. Dokonało się to kilka dni później. Podziw nad dziełem rzeźbiarza symbolizuje zdjęcie poniżej.

 

 

Jesienią niewiele działo się w OGRODZIE w sensie wizualnym. Cała jego idea opierała się na projektowaniu obiektów, które miały  zaowocować wiosną i latem. Zimą i wczesną wiosną Ogrodnik Piotr robił czerwone płotki, aby wiosną móc je ustawić według wcześniejszego projektu Barbary w postaci ALEI, w nazwach których odzwierciedla się IDEA PANSOFII – EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO. Odzwierciedla to cytat:

 

 

 

Cytat wprowadza zwiedzających OGRÓD w IDEĘ EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ Wielkiego Pedagoga i  Filozofa. U Komeńskiego człowiek cały czas się uczy, edukuje, zarówno w instytucjach typu: przedszkole i szkoła, jak i przed nimi i po ich ukończeniu (szkoły symboliczne - najtrudniejsze). IDEA EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ bierze początek w szkole narodzin, a kończy szkołą starości i śmierci poprzez wcześniejsze szkoły w wieku dojrzałym. Komeński ogromną wagę przywiązywał do wychowania i wykształcenia, a WIEDZA – według Niego – to ŚWIATŁOŚĆ  i lekarstwo na wszelkie ZŁO i wyjście z LABIRYNTOW SZKOŁY I ŻYCIA . Więcej na ten temat można przeczytać w dziele J.A. Komeńskiego: Pampaedii, przetłumaczonej z łaciny na język polski przez Krystynę Remerową i wydanej w roku 1973 oraz w licznych artykułach współczesnych komeniologow. Wiele na ten temat można przeczytać w „Siedleckich Zeszytach Komeniologicznych, seria PEDAGOGIKA” (zobacz np. w VII tomie (2020): B. Sitarska, Pansofia jako idea edukacji nieustającej Jana Amosa Komeńskiego, PL/ EN  (s.185 -276).  W naszym OGRODZIE symbolizuje je „SKWER SIEDLECKICH ZESZYTÓW KOMENIOLOGICZNYCH, Seria PEDAGOGIKA”

 

 

PANSOFIA – WSZECHWIEDZA – TO FILOZOFIA EDUKACJI CAŁOŻYCIOWEJ Jana Amosa Komeńskiego, którą przepojone są wszystkie Jego dzieła i wszystkie szczeble szkoły. „ Uczyć wszystkich… wszystkiego … o wszystkim… zawsze … wszystkimi zmysłami i metodami naturalnymi, bo nie tylko z książek trzeba się uczyć, ale także z ziemi, nieba, dębów, buków i ogrodów”. Komeński uważał, że prawo do edukacji mają wszyscy, niezależnie od rasy, wyznania, statusu socjoekonomicznego (bogaci i biedni) i płci. Pierwszy raz KTOŚ uważał, że prawo do edukacji mają także dziewczynki, kobiety. W naszym OGRODZIE będą tę ideę symbolizować rzeźby dzieci wokół Comeniusa. Po lewej Jego stronie będzie umiejscowiony kilkunastoletni chłopiec,  wskazujący młodszej dziewczynce (po prawej stronie rzeźby) - tworzącego jakieś dzieło – Komeńskiego i przekazuje Jej ideę, że i Ona może się teraz uczyć w szkole.  Na rzeźby dzieci wokół Komeńskiego, czekamy z wielkim zaciekawieniem. Przyjadą z Siedlec od Waldemara Kosa pod koniec lipca 2021.

Ta myśl pansoficzna zainspirowała mnie do założenia w swoim rodzinnym ogrodzie (zakładałam go 35 lat temu) OGRODU PEDAGOGICZNO- FILOZOFICZNEGO Jana Amosa Komeńskiego z wyeksponowanymi – w postaci obiektów – podstawowymi ideami. W naszym OGRODZIE symbolizują je ALEJE: PANSOFII (EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ; POGLĄDOWOŚCI; LABIRYNTÓW; SZCZĘŚLIWOŚCI oraz obiekty w postaci DOMÓW: BAŚNI I BAJEK, ADOLESCENCJI; SAMOWIEDZY I REFLEKSJI; DOSKONAŁOŚCI, POGLĄDOWOŚCI; PRZEMIJANIA.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

Dom rodzinny Barbary - miejsce urodzenia, dzieciństwa i wczesnej młodości.

 

OGRÓD tętni życiem, a jego dynamika nadaje sens naszemu życiu i  dostarcza wielu dodatnich emocji. Jest coraz piękniejszy. Na jego wygląd pracują moi OGRODNICY: pierwszy OGRODNIK PIOTR – TWÓRCA. To On robił płotki  w postaci serduszek i innych figur (teraz w nich kwitną kwiaty); altanę, symbolizującą DOM SAMOWIEDZY I REFLEKSJI; montował wszystkie obiekty (wspomagał go w tym Adam i Krzysztof). Kwiatami i krzewami opiekuje się – rozmiłowana w kwiatach - OGRODNICZKA EWA, którą wspomaga we wszystkich pracach najmłodszy OGRODNIK – KRYSTIAN (uczeń szkoły średniej) – twórca DOMU POGLĄDOWOŚCI. Wszyscy angażują się w prace OGRODU, a najważniejsze, że łączą ich nierozerwalne więzi, które narodziły się TUTAJ w OGRODZIE COMENIUSA.

 

MIĘDZY ZIMĄ A WIOSNĄ

 

 

Barbara na zamieszczonym zdjęciu: Między zimą a wiosną akcentuje maseczką czas pandemii COVID-19.

 

Rzeźba Jana Amosa Komeńskiego przetrwała doskonale śnieżną i piękną w tym roku zimę. Spełniło się moje marzenie o  ośnieżonej szacie postaci (patrz: ETAP DRUGI – ZIMA). Śnieg szybko zginął i było oczekiwanie wszystkich na wczesną wiosnę. Długo jednak nie nadchodziła. Było wciąż zimno, a na krzewach i drzewach wciąż nie pojawiały się pąki i liście; z trudem zieleniła się trawa.

Pandemia wirusa COVID -19 w dalszym ciągu szalała  i musieliśmy nosić maseczki. Nosiliśmy je nawet w ogrodzie. Nawet TUTAJ rozmawialiśmy o pandemii i o tym, co zmieniła w naszym życiu; jak wpłynęła na edukację dzieci i młodzieży. Wymienialiśmy się wiedzą i doświadczeniami o zdalnym nauczaniu - uczeniu się.

Czas, w którym żył Komeński też nie był wolny od pandemii. Panowała wtedy straszna, śmiertelna choroba – dżuma. Komeński jako nauczyciel (a później Rektor) Gimnazjum w Lesznie i zarazem duchowny, odwiedzał mieszkańców Leszna, wspierał ich duchowo i okazywał wszelką pomoc, nie zważając na to, że można było łatwo ulec zarażeniu. Dla mieszkańców Leszna  bardzo wiele to znaczyło.

 

WIOSNA

 

 

 

Jeśli podejmiemy próbę przyporządkowania PÓR ROKU IDEOM JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO, a zwłaszcza IDEI PANSOFII – EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ („Całe życie jest szkołą” –zob. wcześniejsze zdjęcia w OGRODZIE), to zauważymy, że wszystko układa się w logiczną całość. W naszym OGRODZIE cały PROCES, związany z życiem człowieka, rozpoczyna się jesienią (wtedy przyjechała rzeźba do OGRODU i właśnie jesienią owocuje włoski orzech (u nas dwa połączone owoce (para) symbolizuje okres prenatalny (od poczęcia aż do urodzenia dziecka).

W tym roku włoski orzech rozwija się lepiej niż w poprzednich latach, a jego konary zasłaniają postać Jana Amosa Komeńskiego. Czy na jesieni pojawią się na jego gałązkach owoce parami, jak w ubiegłym roku?

 

 

SZKOŁĘ NARODZIN symbolizuje w naszej koncepcji WIOSNA, zaś miniona już JESIEŃ i ZIMA - symbolizują wiek dojrzały u człowieka – JEST TO szkoła dojrzałych mężczyzn i kobiet – szkoła symboliczna, już bez nauczyciela i podręczników. Trzeba samemu sobie radzić. Przede wszystkim trzeba zdobyć wiedzę o poczętym i narodzonym dziecku, o jego niemowlęctwie, dzieciństwie i młodzieńczości. W naszym OGRODZIE symbolizują te „szkoły” takie obiekty, jak:  DOM BAŚNI I BAJEK, znajdujący się w sąsiedztwie nowo powstałego DOMU ZABAWY . Pedagog ogromną wagę przywiązywał do zabawy w życiu każdego dziecka, bo poprzez zabawę dziecko się rozwija, a dojrzali do tej roli rodzice, powinni go wspierać w tym rozwoju.

WIOSNA symbolizuje nie tylko dzieciństwo, ale również młodzieńczość i bardzo trudny – zarówno dla rodziców, jak i dzieci w tym okresie – okres dojrzewania, W naszym OGRODZIE okres ten symbolizuje DOM ADOLESCENCJI, umiejscowiony przy głównej ALEI PANSOFII (EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ).

Poniżej zdjęcia obiektów w OGRODZIE wiosną. Na pierwszym zdjęciu Barbara zaprasza do zwiedzania OGRODU wiosną z ALEI PANSOFII (EDUKACJI NIEUSTAJASCEJ). Następne zdjęcia przedstawiają fragmenty OGRODU wiosną.

 

 

Aleją poprzeczną do ALEI PANSOFII (EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ) jest ALEJA POGLĄDOWOŚCI, a na przeciwległym krańcu OGRODU znajduje się DOM POGLĄDOWOŚCI.

 

 

Poniżej zdjęcie, przedstawiające fragment OGRODU z kolorowymi serduszkami z płotków, wypełnionymi pąkami lilii i dalii z widokiem na DOM POGLĄDOWOŚCI oraz zdjęcie z kwitnącymi w maju kwiatami i krzewami.

 

 

 

 

 

 

 

 

Jana Amosa Komeńskiego uważa się za twórcę  zasady poglądowości. Uważał bowiem, że dzieci i młodzież nie zdobędą żadnej wiedzy, jeśli nie wejdą do ogrodu, nie zobaczą drzew i krzewów tam rosnących, nie zauważą kształtu i barwy ich liści i kwiatów. Nie wystarczy tylko raz TAM WEJŚĆ, trzeba systematycznie obserwować rośliny. Może uda się wtedy nawet zobaczyć, jak wczesną wiosną pąki drzew, krzewów i kwiatów rozwijają się w liście i kwiaty. W naszym OGRODZIE jest wiele takich miejsc. Moim ulubionym jest ALEJA SZCZĘŚLIWOŚCI. Symbolizują je poletka kwiatowe w czerwonych serduszkach i innych figurach geometrycznych, wykonanych przez Ogrodnika Piotra. Zostały w nich już jesienią zaprojektowane kwiaty w taki sposób, aby kwitły wiosną, latem i jesienią. Jesienią Ogrodniczka Ewa sadziła tutaj cebulki kwiatów, aby kwitły całą wiosnę, lato i jesień.  Zachęcam do ich obejrzenia (od wczesnej wiosny do lata).

W ogrodzie można również zobaczyć zwierzątka i ptaki i nauczyć się rozpoznawać ich głosy. Ten proces nigdy się nie kończy, dlatego ogród i jego niezwykłą dynamikę trzeba obserwować cały rok. Tego uczą się dzieci i młodzież wraz z rodzicami a nawet dziadkami, bo edukacja nigdy się nie kończy, ma charakter nieustający, całożyciowy (ja w Rodzinie zdobywałam po raz pierwszy wiedzę o ogrodzie i lesie).

W OGRODZIE powstało na wiosnę jeszcze wiele obiektów nie prezentowanych wcześniej. Warto jeszcze zobaczyć skalniaki z roślinami, charakterystycznymi dla tego typu obiektów. W OGRODZIE  zamieszkały mrówki . Zbudowały sobie mrowisko blisko DOMU SAMOWIEDZY I REFLEKSJI. Z wielkim zaciekawieniem obserwujemy jak wciąż pracują nad swoim DOMEM.

Poniżej zdjęcia skalniaków i mrowiska.

 

 

 

Taką edukację zdobywają wszyscy, ucząc się nie tylko z książek, ale i z ogrodu, lasu i pola; a nade wszystko ucząc się od siebie wzajemnie. Jest to jednak możliwe, kiedy RODZINĘ łączą specjalne więzy i wszyscy wspierają się w swoim rozwoju. Takim spoiwem jest dom rodzinny, w którym wzrastamy i rozwijamy się, zdobywając wszechstronną wiedzę, rozwijając swoje zdolności i uzdolnienia  i kształtując wyniesione z niego wartości. Miłość do DOMU RODZINNEGO nigdy nie wygasa, nawet wtedy, gdy mamy swoje domy. To miejsce wspomnień i uczenia się z własnej biografii. W  NASZYM / MOIM OGRODZIE DOM jest pielęgnowany po śmierci RODZICÓW (1985; 2014), A TO MIEJSCE jest wciąż dla mnie najwyższą WARTOŚCIĄ.  Tutaj zawsze wracałam w okresie swojej młodzieńczości i dorosłości. Obecnie - w jesieni życia - nabrało jeszcze innego znaczenia, innego wymiaru i nadało mojemu życiu szczególny sens.

 

 

 

 

Według idei pansoficznej Jana Amosa Komeńskiego człowiek ciągle zdobywa wszechstronną wiedzę o świecie i społeczeństwie, o drugim człowieku i interakcjach z nim (ścierają się tutaj dwa procesy: zamierzony- intencjonalny  i niezamierzony nieintencjonalny). Komeński pisał, że trzeba „uczyć ludzi w jaki sposób powinno się z nagromadzonego światła mądrości korzystać we wszystkich pracach życiowych, aby przechodząc bezpiecznie przez wszelkie dobro i zło można było w końcu osiągnąć najlepsze wyjście” i cały czas dążyć do szczęścia i doskonałości.Tak jest i teraz. Każdy człowiek pragnie być doskonały i szczęśliwy. Jednak zakres tych pojęć wtedy i obecnie jest inny. Dążenie do doskonałości i szczęścia zawsze ma wymiar filozoficzny i nadaje życiu sens, bo przecież doskonałości nigdy nie jesteśmy w pełni osiągnąć, ale samo dążenie do niej jest już doskonałością (jak uważają wielcy filozofowie).  Z pojmowaniem szczęścia jest jeszcze trudniej, bo ONO „niejedno ma imię” i każdy pojmuje je indywidualnie i przez to niepowtarzalnie. Dla jednego szczęście to miłość, przyjaźń, rodzina, a  innym szczęście kojarzy się z samorealizacją i samorozwojem. Uważam, że na każdym etapie życia szczęście jest dla nas dostępne w innym wymiarze. Często spontanicznie powtarzam, że wielkim szczęściem jest mieć życzliwych ludzi wokół siebie i móc z nimi współpracować. Wtedy mogę się w pełni realizować i dzięki temu mogę pomagać INNYM w ich samorealizacji. To najwyższa potrzeba i zarazem najtrudniejsza do zaspokojenia.

W naszym OGRODZIE podkreślona jest idea szczęśliwości i doskonałości Jana Amosa Komeńskiego poprzez takie obiekty, jak: ALEJA SZCZĘŚLIWOŚCI i DOM DOSKONAŁOŚCI.

Przeciwieństwem idei szczęścia i doskonałości jest idea LABIRYTU. U nas jest to ALEJA LABIRYNTU, utworzona jednak w sąsiedztwie DOMU DOSKONAŁOŚCI I niedaleko ALEI SZCZĘŚLIWOŚCI. Takie umiejscowienie obiektów nie jest przypadkowe. Nawet będąc w najtrudniejszym labiryncie życia, jest nadzieja na wyście z niego i dążenie w kierunku szczęścia i doskonałości. Wielu ludziom udaje się wychodzić z labiryntów życia. Są to – moim zdaniem - Ci, którzy osiągają wysoki poziom wiedzy o sobie samym (samowiedzy).

Pedagog przyjął  tezę, że proces wychowania jest nieustający i wymaga ciągłej pracy nad sobą, przez całe życie.Życie jednak jest pełne labiryntów na każdym etapie, z których niełatwo można wyjść. Dla Komeńskiego to proste. Wystarczy uczyć się przez całe życie, edukować, zdobywać wiedzę, bo „WIEDZA to ŚWIATLOŚĆ i lekarstwo na wszelkie zło”.Nade wszystko jednak trzeba zdobywać wiedzę o sobie samym poprzez obserwację siebie w rożnych sytuacjach i z innymi ludźmi, uczestnicząc w SPOTKANIACH ( wtedy najwięcej wiedzy zdobywamy o sobie samym, głownie poprzez analizy i interpretacje reakcji tego DRUGIEGO na nasze słowa, gesty i mimikę. To właśnie Komeński był twórcą idei samopoznania. Współcześnie ta idea jest priorytetowa. Cały czas zdobywamy wiedzę o sobie, ucząc się z biografii własnej i biografii innych. Warto tutaj „przywołać” literaturę, która NAM –WSPÓŁCZESNYM pomoże w tym trudnym życiowym zadaniu – Komeński powiedziałby: wyjść z LABIRYNTU życia. Mnie bardzo pomaga książka Anny Gałdowej, Powszechność i wyjątek. Rozwój osobowości człowieka dorosłego (2000) oraz książki o biografiach: Danuty Lalak i serii pod redakcją naukową Elżbiety Dubas. Zdobywanie wiedzy o sobie samym ma charakter całożyciowy. W naszym OGRODZIE tę IDEĘ Komeńskiego symbolizuje DOM SAMOWIEDZY I REFLEKSJI,  w którym rozmyślam o życiu i piszę książkę o edukacji szkolnej i całożyciowej. Problemy ujęte są w perspektywie autobiograficznej.

 

 

 

Wracając do idei pansoficznej Jana Amosa Komeńskiego („Całe życie jest szkołą”) w odniesieniu do PÓR ROKU – WIOSNA symbolizuje dzieciństwo, młodość i kojarzy się z radością życia, marzeniami, pierwszą miłością, nawiązywaniem przyjaźni. Nie jest jednak wolna od trosk i labiryntów życia, z których można wyjść dzięki nieustającej EDUKACJI, zdobywając WIEDZĘ. Idea ta ma charakter ponadczasowy, a obecnie jest priorytetem na całym świecie.

 

 

LATO

 

BARBARA ZAPRASZA DO ZWIEDZANIA WIRTUALNEGO OGRODU WIOSNĄ I LATEM

  

 

Trudno jest ustalić granice między ETAPEM WIOSNY  a ETAPEM LATA. Tutaj w OGRODZIE byłby to „zabieg” sztuczny, dlatego ujmuję te etapy razem. Biorąc jednak pod uwagę LATO w odniesieniu do IDEI pansoficznej Jana Amosa Komeńskiego, , symbolizuje on środkową część życia człowieka. W IDEI EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ, CZŁOWIEK znajduje się w okresie po ukończeniu szkoły wyższej Akademii i odbył już szkołę wędrówek i podroży po „świecie” dla „przewietrzenia myśli i uczuć”, zapoznał się z życiem ludzi w rożnych środowiskach, pisał pamiętnik i zaprojektował swoje dalsze życie na etapie dorosłości, przechodząc tym samym  na etap szkoły pozainstytucjonalnej – symbolicznej, bez nauczyciela i odtąd sam dla siebie będzie „okrętem i sterem”. Dla młodego człowieka to etap trudny, bo jest to okres wyboru pracy zawodowej, a także okres zakładania rodziny.Rozpoczyna się nowy i trudniejszy etap w zdobywaniu wiedzy , w pracy nad sobą w kierunku doskonałości. Młodzi ludzie, już od dzieciństwa uczą się odpowiedzialności za swój rozwój, za “stawanie się” człowiekiem. Podkreślał to w swojej Szkole wszechwiedzy XVII-wieczny pedagog. Podkreślają to współcześni pedagodzy i filozofowie. Komeński zachęca młodych – dorosłych do zdobywania wiedzy o sobie (samowiedzy). W naszym OGRODZIE symbolizuje to ALEJA PANSOFII (EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ) i DOM SAMOWIEDZY I REFLEKSJI. Obserwowanie siebie, analizowanie i interpretowanie swoich zachowań i postaw, ułatwi młodym, ale już dojrzałym ludziom podążać drogą ku doskonałości i osiągania szczęśliwości. Cele te były pojmowane i realizowane rożnie w zależności od światopoglądu. Komeński był duchownym i wszystkie jego dzieła przepojone są Bogiem, pobożnością i dążeniem do wiecznej szczęśliwości. Jednak współcześni komeniolodzy, interpretując Jego DZIEŁO, uważają, że był na wskroś świecki i każdy – niezależnie od wyznawanej religii i światopoglądu znajduje w  twórczości Jana Amosa Komeńskiego coś interesującego i aktualnego dla siebie: ideę, jakąś myśl, czy przesłanie. Ja również odnajduję się w tej GRUPIE. Jego IDEA PANSOFII / EDUKACJI NIEUSTAJĄCEJ przez ostatnie kilka lat inspiruje mnie do badań naukowych o edukacji szkolnej i całożyciowej, a ponieważ PROCES ten ma indywidualny i niepowtarzalny wymiar,  ujmuję go w perspektywie autobiograficznej. Składany w tym roku do druku (2021) VIII tom „Siedleckich Zeszytów Komeniologicznych, Seria PEDAGOGIKA”, noszący tytuł: Od Jana Amosa Komeńskiego do współczesności. Znaczenie idei Wielkiego Pedagoga dla rozwoju nauki i edukacji wskazuje na długą i nieprzerwaną DROGĘ rozwoju nauki i edukacji, na której IDEA edukacji pansoficznej Jana Amosa Komeńskiego zawsze była obecna, a w XXI wieku wydaje się być obecna w edukacji, jak nigdy dotąd.

Wracając do IDEI PEDAGOGICZNO-FILOZOFICZNEGO OGRODU JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO ….. ETAP CZWARTY – LATO  -  to OGRÓD pełen zieleni i kwiatów.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lato kojarzy się z pięknem, stabilizacją, potrzebą refleksji (u NAS miejscem szczególnym do tego celu przeznaczonym jest DOM SAMOWIEDZY I REFLEKSJI). Takich miejsc do wyciszenia się i refleksji o życiu, o sobie – znajdzie każdy zwiedzający OGRÓD - wszędzie, w każdym zakątku, czy zakamarku. Odnajduję za każdym razem wciąż nowe miejsca, a przecież zawsze TUTAJ były, ale teraz z nowym mieszkańcem OGRODU  (wkrótce mieszkańcami)– Janem Amosem Komeńskim - nabrały zupełnie innego wymiaru.

 

 

ZAPRASZAM DO ZWIEDZANIA WIRTUALNEGO OGRODU WIOSNĄ I LATEM

Barbara

 

24 lipca przyjechały z Siedlec do OGRODU PEDAGOGICZNO- FILOZOFICZNEGO JAN AMOSA KOMEŃSKIEGO oczekiwane rzeźby i stanęły po obu stronach Myśliciela. Barbara oczekiwała dzieci: chłopca (młodzieńca) i dziewczynkę 7-8 letnią, która jeszcze chętnie zagląda do DOMU BAŚNI I BAJEK, aby pobawić się lalkami i „pluszakami”, obejrzeć postaci z baśni i bajek. Oto zaprojektowana narracja: Chłopiec – wskazując na Comeniusa – przekazuje wiadomość dziewczynce, że od tej pory będzie mogła się edukować w szkole i poza nią przez całe życie.  Narracja  miała mieścić się w idei pansofii – edukacji nieustającej Jana Amosa Komeńskiego w myśl zasady: „całe życie jest szkołą”.

Tymczasem przyjechały rzeźby bardziej dojrzałych postaci: młodzieńca  i dziewczyny. Młodzieniec wskazując dziewczynie wyciągniętą  ręką na postać Komeńskiego, przekazuje jej wiadomość, że od tej pory i dziewczynki / kobiety będą mogły się uczyć, edukować w szkole, przechodząc przez wszystkie szczeble tej edukacji (szkoła elementarna, gimnazjum, akademia). Ona jednak nie rozumie, co mówi do niej młodzieniec. Ta wiadomość wydaje się być dla niej jeszcze abstrakcją. „Maluje” się to na jej twarzy. Trzeba czasu, aby mogła uświadomić sobie wagę tych słów.

Cała postać młodzieńca i jego piękny strój wskazuje na pochodzenie ze stanu średniego (szczególnie wyeksponowany kapelusz). Tymczasem z postaci dziewczyny i jej skromnego, ale bardzo starannego i równie pięknego ubioru odczytać można pochodzenie ze stanu biednego. Komeński uważał, że wszyscy powinni się edukować, zarówno bogaci, jak i biedni; pełnosprawni i niepełnosprawni;  niezależnie od światopoglądu i wyznawanej religii;  rasy, narodowości i płci. Nowe rzeźby wokół Comeniusa przedstawiają okres młodości – wczesnej dorosłości, którą w naszej koncepcji symbolizuje LATO. Po ukończeniu edukacji instytucjonalnej (w szkole) młodzi – dorośli  i starsi w wieku dojrzałym przez całe życie (aż po jego kres) edukują się, ale w szkole symbolicznej (o wiele trudniejszej niż instytucjonalna) bez nauczyciela i podręczników.

Poniżej rzeźby nowych postaci wokół Komeńskiego i reakcje Barbary na nie. Na zdjęciach upamiętniony jest również znany wszystkim rzeźbiarz  Jana Amosa Komeńskiego – Waldemar Kos.

 

 

 

 

 

W OGRODZIE przekwitły już lilie, ale kwitną dalie i słoneczniki. Przy Alei Pansofii (edukacji nieustającej) na kwietnej łące pojawiają się  wciąż nowe kwiaty. Stare krzewy ostrokrzewów zostały wymienione na nowe. Wokół lipy, ulubionego drzewa Barbary - pojawił się czerwony płotek Piotra, a tablica: „POD LIPĄ” wskazuje na szczególne miejsce odpoczynku i zadumy dla odwiedzających OGRÓD. W sąsiedztwie – staraniem Ewy, Piotra i Krystiana - powstał nowy skalniak.

Poniżej zdjęcia nowych obiektów w OGRODZIE i kwitnących – o tej porze lata - kwiatów.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 ZAPRASZAM DO ZWIEDZANIA OGRODU z nowymi rzeźbami wokół Comeniusa

Barbara

 

O Janie Amosie Komeńskim i Jego twórczości napisano niezliczone ilości tekstów (książki i artykuły), poświęcono wiele międzynarodowych seminariów  i konferencji i wydawałoby się, że wszystko jest znane współczesnym z Jego życia i twórczości. To bardzo mylące myślenie ! Okazuje się, że im bardziej i rozleglej problematykę komeniologiczną badamy, tym mniej o Komeńskim wiemy (wciąż są obszary z Jego życia niedostępne i przez to nieznane). Za każdym razem pojawiają się jakieś „białe plamy”, które inspirują i motywują do dalszych poszukiwań badawczych.  W związku z tym, moim kolejnym zamierzeniem – jako Redaktor naczelnej - w „Siedleckich Zeszytach Komeniologicznych, seria PEDAGOGIKA” jest wydanie dwóch kolejnych tomów ( IX: 2022 i X: 2023) pod tytułem: Czego jeszcze nie napisano o Janie Amosie Komeńskim, czyli białe plamy w interpretacji i reinterpretacji dzieł Komeńskiego i o Komeńskim. Mam nadzieję, że na zaproszenie do współpracy zareagują także komeniolodzy z Europy i Świata. 

 

MIĘDZY LATEM A JESIENIĄ 2021

ROCZNICA RZEŹBY JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO W OGRODZIE
BARBARY SITARSKIEJ

 

We wrześniu 2021 (26) mija rok, jak w OGRODZIE PEDAGOGICZNO-FILOZOFICZNYM JAN AMOSA KOMEŃSKIEGO pojawiła się rzeźba Myśliciela. 

 

 

Od tej pory ogród zmienił swój wygląd i przestał być zwykłym przydomowym ogrodem. W każdym miejscu, zakątku, zakamarku zaznaczyły swoją „obecność” idee filozofa. To one sprawiły, że pojawiło się wiele – nieznanych dotąd nikomu – nowych obiektów (patrz zdjęcia: JESIENIĄ, ZIMĄ, WIOSNĄ I LATEM). Ogród znajduje się w ciągłym dynamicznym procesie o charakterze otwartym i staje się coraz piękniejszy.

Cykl PRZEMIJANIA człowieka – według idei Comeniusa w naszym OGRODZIE - w tym sezonie dobiega końca. Przypomnijmy: rozpoczął się jesienią 2020 okresem prenatalnym, a następnie „prowadził” nas – razem ze zwiedzającymi wirtualny OGRÓD – przez pozostałe pory roku, symbolizujące życie człowieka na każdym etapie według IDEI PANSOFII „CAŁE ŻYCIE JEST SZKOŁĄ” / EDUKACJĄ NIEUSTAJĄCĄ.

Jesienią (październik, kiedy owocuje włoski orzech) cykl PRZEMIJANIA człowieka rozpocznie się „na nowo”. W nowym sezonie będzie już tylko udoskonalanie OGRODU w kierunku realizacji idei Komeńskiego. Zapewne pojawią się nowe obiekty i rozwiną się te, które powstały w tym roku. Będziemy je „śledzić” razem ze zwiedzającymi, odbywając wirtualną po nim wycieczkę. Z tym wiąże się nasza systematyczna praca i wielkie zaangażowanie emocjonalne ZESPOŁU współpracowników twórczyni i właścicielki OGRODU. W rocznicę pojawienia się rzeźby ZESPÓŁ otrzymał od Barbary CERTYFIKATY  w dowód uznania  i jako zachętę do dalszej pracy. Poniżej pamiątkowe zdjęcia z tej uroczystości i certyfikaty Ogrodników.

 

 

Skład ZESPOŁU BADAWCZEGO

(profesorowie uczelni, doktorzy habilitowani)